Filistin sorununa Banksy dokunuÅŸu | FOTO

İngiltere, Bristol'den Banksy isimli yarı anonim bir grafiti sanatçısı ülkesinde ve uluslararası alanda gittikçe ünleniyor. Bazıları onun eserlerini sırf grafiti olarak görürken bazıları da günümüz toplumu, siyaseti ve hayatı üzerine bir yorumlaması şeklinde görüyor.

Banksy'nin dünya çapında giderek artan şöhretine Filistin'deki son grafiti çalışması daha da katkı saÄŸladı. Siyasi çekiÅŸmelere sokak sanatıyla atıfta bulunmak için ne de müthiÅŸ bir yer!   

İsrail'in bir ulus olarak ortaya çıkışından itibaren, silahlı çatışmalara varan daimi bir huzursuzluk hali İsrail ve Filistin arasında adeta bir norm haline geldi. Toplumsal ve siyasi fikirlerini meşhur Batı Şeria Duvarı üzerinde yansıtmak için bundan daha iyi bir yer seçebilir miydi ?

Bu duvar politik bir sembol olmanın yanında, iki kavgalı tarafı birbirinden ayırma görevi görüyor. Bazı Ä°srailliler duvarın Filistin'den gelebilecek muhtemel terör saldırılarına karşı koruma saÄŸladığını öne süredursun, bu duvarın iki kültürü ve iki dini birbirinden ayırdığını söyleyenlerin sayısı daha fazla. 

2002'deki bir ihtilafı müteakip İsrail'in bugün yaklaşık 700 kilometreye ulaşan duvarın inşasına başladı. Duvarın yüzde 10'luk kısmı betonarme iken, geri kalan kısım tel örgülerden ve hendeklerden oluşuyor. İşte Banksy'nin sanatını konuşturduğu yer de bu betonarme kısım.

BANKSY'NÄ°N Ä°SRAÄ°L DUVARINDAKÄ° SANATI

Tipik bir grafiti adeti olarak, Banksy'nin çalışması gelen geçenler tarafından keşfedildi. Banksy duvarı 2005 senesine ait aykırı bir çalışmasını resmetmek için kullandı. Toplam dokuz parçadan oluşan koleksiyon, başka grafiticiler karşılık verip üzerlerine başka grafitiler çizilmeden önce kataloglandı. Tabi bu da dokuz ayrı grafitiyi ismiyle ve çizim tarihiyle izah etmeyi güçleştirdi. Bazı çizimlere resmi olarak hiç isim verilmedi, yalnızca muhtevasına göre tanımlandı. Bazı insanlar Banksy'nin eserlerine atıfla duvarın her iki tarafında ilave çizimler yapmak istiyor. Banksy'nin grafitileri toplamda dokuz tane mi yoksa daha mı fazla olup olmadığı bir yana, her bir çizim bu meşhur duvara ve yaşattığı drama dikkati çekiyor.

1) Zırhlı Barış Güvercini: Bu sanat eseri Beytüllahim'deki bir binanın duvarında yer alsa da, Banksy'nin mezkur dokuz çiziminden birisi sayılıyor. Sokak sanatının bir örneÄŸi olarak eser Banksy'e ve diÄŸer birkaç sokak sanatçısına atfediliyor. Kalbi bir tüfekle niÅŸan alınmış ÅŸekilde resmedilen çelik yelekli güvercin barış hakkında alaylı bir yorum yapıyor. Bölgedeki istikrarsız barışı bundan daha güzel nasıl tasvir ederdiniz ki ?         

 

2) Batı Åžeria Muhafızı: Bölgedeki gerilimi göstermek için masum bir çocuk resmedilmiÅŸ. Bu çizimde,  örgülü saçlarıyla küçük bir kız çocuÄŸu ihtilafların ve siyasi çatışmaların ortasında tüm çocukların masumiyetini tasvir ediyor. Bu resmi ilginç kılan üzerini çocuÄŸa arattırmaya razı olmuÅŸ askerin isteksizli görünmesi. Belki duvarın her iki tarafındaki çocukların masumiyetine bir yorum getiren askerin bizzat kendisi.

3) Batı Åžeria'ya Açılan Pencere: Banksy'nin sanat yorumu genelde siyah-beyaz çizimler olarak cereyan eder. Ancak bazen bu siyah-beyazın dışına çıkıp renkli olarak da fikirlerini cüretkarca ifade ettiÄŸi oluyor. Buna örnek olan baÅŸka bir çizimdeyse renkli bir daÄŸ tatili kesiti sunan bir pencerenin iki tarafında gözüken rahat iki koltuk. Bu çizimdeki anlatılmak istenen ise gayet açık. Kim Batı Åžeria gibi savaÅŸ yorgunu bir yere tatil yapmak ister ?

4) Davetsiz Müdahale: Bu resim ise bir gelecekte neyin beklendiÄŸine dair bir umudu naklediyor. Ä°ki çocuk kumsalda oyuncak kum kovalarıyla oynuyor. "Çocukların siyah-beyaz resmedilen bu haline karşılık onları palmiye aÄŸaçları, masmavi gökyüzü ve deniziyle bekleyen rengarenk bir cennet....."

5) Hayali Kaçış: Bu grafiti ÅŸaheseri ise elinde tebeÅŸir olan küçük bir çocuÄŸu tasvir etmiÅŸ. ÇocuÄŸun hayalini kurabildiÄŸi duvarın bir tarafından diÄŸer tarafına geçmenin tek yolu tebeÅŸiriyle duvara çizdiÄŸi merdiveni. Çocuk gülümserken belki de merdiveninin anlattığı politik mesajın farkında deÄŸil.

6) Balon Yarışması: Balon Yarışması bize bir gölge veya siluet gibi siyah resmedilmiÅŸ küçük bir kız çocuÄŸunun balonların kendisini uçurarak duvarına diÄŸer tarafına geçmeyi umması. Banksy yine bölgedeki düşmanlığa ve duvarın sebebine karşı bir çocuÄŸun masumiyetini kullanıyor.

7) Kesip At: Bu ise tüm Banksy kreasyonunun en basit örneÄŸi. Bir kutunun arkasındaymış gibi görünen kesikli bir çizgi, üzerine kesmeye hazır bir makas, sanki etraftan geçen herkesten duvardan bir parça kesmeleri için yalvarıyor. Sanki yüzlerce yıllık mesele kesip atmak kadar kolaymışçasına.

8) Sanat Saldırısı: Sanat Saldırısı yaÅŸanabileceklere dair bir ipucu sunuyor. Duvarda küçük bir delik açılmış, duvarın diÄŸer tarafında bir çocuk da elinde kum kovasıyla kumda oynamayı bekliyor. Bu hala mevcut olan çizimlerden birisi. DiÄŸer sanatçılar da zamanla kendi çizimleri ve yorumlarını katmışlar.

9) Ä°stikrarlı Durum: Bölgenin sakinleri duvarın kendilerini diÄŸer taraftan ayırmasından deÄŸil, aynı zamanda çiftliklerine ve hayvanlarına ulaÅŸmanın da zorlaÅŸtırdığından ÅŸikayetçi. Çiftçiler duvarda küçük bir oluk bulmayı veya bir askerin kendilerine acıyıp duvarı geçmelerine izin vermesini ümit ediyor. Burada görünen at da sıkışmışa benziyor. Küçük bir kare boÅŸluktan kafasını, diÄŸer küçük bir kare boÅŸluktan da ayakları gözüken bir at. Banksy'nin atı bile Batı Åžeria Duvarı'nda kapana kısılmış durumda.

GRAFÄ°TÄ°LERE TEPKÄ°LER

Banksy'nin çizimleri zuhur edince Batı Åžeria'da birçok insanın keyfi kaçtı. Birçok kiÅŸi grafitileri münasebetsizlik olarak gördü. Hatta bölgenin sakinlerinden birisi bu çalışmanın güzel olduÄŸunu ama duvarın aynı güzellikte olmadığını, bundan dolayı çizimlerin silinmesi gerektiÄŸini bile söyledi. Bu yüzden bazıları bunun yalnızca sanat olduÄŸunda, dolayısıyla üzerlerine baÅŸka ÅŸeyler çizilmemesi gerektiÄŸinde ısrar ederken; bazıları da grafitilerin politik bir ÅŸey olduÄŸunu belirtiyor. Banksy'nin eserleri toplumla ilgili birÅŸeyler söylediÄŸi veya politik bir tartışma baÅŸlattığı için ikinci grup muhtemelen haklı. Birçok Filistinli duvarı özgürlüklerine yapılmış bir saldırı olarak gördükleri ve Ä°srailliler ile Filistinliler arasındaki sürtüşmeyi daha da derinleÅŸtirdiÄŸini düşündükleri için, Banksy'nin çizimlerini de bu durumu daha da pekiÅŸtireceÄŸi ÅŸeklinde deÄŸerlendirdiler. 

Ne olursa olsun, 2002 yazından beri süregelen intihar bombalarının ve ÅŸiddet sarmalının Bansky'nin grafitileri ortaya çıktıktan sonra azaldığını düşünenlerin sayısı az deÄŸil. Elbette kimse Banksy'nin sanatının ÅŸiddetin azalmasında bir rolü olup olmadığını kesin olarak bilemez ama en azından öyle ümit edebilir. Bu arada geride kalanlar Banksy'nin sanatıyla birlikte beklenmeyen yerlerde zuhur etmeye, ve herkesi memnun etmeyecek  gözü pek politik tasvirlerine de devam edeceÄŸine inanıyor.

Dünya bülteni için çeviren : Mustafa Doğan
Kaynak : http://banksyworld.blogspot.jp